ghanees snacken

Na vorige keer over de stage verteld te hebben wordt het weer eens tijd het over eten te hebben. Dit keer Ghanees snacken. Want al hoor je vaak dat je het beter niet kan doen, wij eten redelijk vaak iets aan de kant van de weg. Je moet natuurlijk wel goed oppassen en kijken hoe het eten erbij ligt. Zo heb je een soort kleine hartige oliebollen, van beslag dat gemaakt is van bonen. Vaak gemaakt door oude vrouwtjes. Ze gieten het beslag in kokende olie in een grote wok op een houtskoolstoof. Ik ben er nog steeds niet precies achter hoe het heet, ik versta het nooit goed. Dat komt misschien doordat die oude vrouwtjes vaak weinig tanden meer in hun mond hebben. Je krijgt je balletjes in een plastic zakje met een lepeltje kruidenzout of pepersaus, chito. Als we dit eten zorgen we altijd dat we een lading hebben die net uit de hete olie komt, dan kan er weinig misgaan. De olie wordt wel vaak zolang gebruikt tot het bijna zwart ziet, zodat het door kan naar de fitter (automaker), die het voor de auto s gebruikt, maar dat is hooguit slecht voor je maag.
Verder eet ik zelf graag op houtskool geroosterde plantain, bakbanaan. Ze roosteren hierop ook yam, maar dat wordt dan erg droog. De plantain kost 1000 cedis (10 cent) per stuk en wordt in een krant gewikkeld. De vrouwtjes die dit roosteren verkopen ook gebrande pinda’s. Je kunt plantain ook in de gefrituurde versie krijgen, met chito.
Je kunt in Ghana trouwens alles in hele kleine porties kopen, vaak vanaf 5 cent. Suiker, koffie, zout, meel, rijst, pasta en ook sigaretten worden los verkocht. Mensen hebben vaak geen geld om in één keer veel te kopen en dus wordt alles in kleine, betaalbare stukjes opgedeeld.
De meeste Ghanezen kunnen zich ook niet in 1 keer een hele watermeloen veroorloven. Voor een flinke betaal je hier 15.000 (1,50). Er lopen overal vrouwen op straat met op hun hoofd grote bakken met stukken watermeloen. Die koop ik echter nooit, want je weet niet hoe lang het al onder het plastic zeiltje heeft liggen broeien en wie er met zijn vieze tengels heeft aangezeten.
Wel koop ik graag sinaasappels. Die worden hier niet geschild zoals bij ons, maar ze halen het buitenste laagje eraf zodat alleen het zachtere witte er nog om heen zit. Als je hem meteen wil opeten als je hem koopt vraag je of de verkoopster het kapje eraf wil halen en dan zuig je hem uit.
In het noorden kan je het jammer genoeg niet krijgen, maar aan de kust kan je overal kokosnootverkopers vragen een kokosnoot voor je open te slaan met een machete. Deze zijn veel jonger dan de kokosnoten die je bij ons in de supermarkt koopt. Ze zitten nog tot aan het randje vol met kokosmelk, zo een halve liter, en de schil is nog veel zachter. De verkoper slaat eerst het kapje eraf zodat je het sap op kan drinken. Dan splijt hij hem open zodat je het vruchtvlees kan opeten dat ook nog zacht is en niet meer dan een klein handje.
Op verschillende plaatsen in Wa, en trouwens zo’n beetje door heel Ghana vind je een soortement van ontbijtkraampjes. Hier kan je thee krijgen, Ghanese thee welteverstaan, met heel veel koffiemelk, nog meer suiker en een groot stuk wit brood erbij. Ook koffie of warme chocolademelk zijn hier verkrijgbaar. Maar wij gaan hier voor het broodje gebakken ei. Geserveerd in het bekende zwarte plastic zakje. Je kunt ook een gekookt ei kopen, verkocht door vrouwen die ze op een grote bak op hun hoofd hebben. Wordt voor je gepeld en geserveerd met chito.
In de ochtenden wordt er ook pap verkocht. Wel veilig als het gloeiend heet uit de pan komt en in een boterhamzakje wordt gegoten maar niet te vreten; zure drek. Wordt gegeten met bollen gefrituurde maïscake.
Ook de pasteitjes laat ik links liggen, want die liggen vaak al een poos in de zon en er zit vaak vlees in. Wel weer veilig is in principe de kebab. Je ziet de handelaren s morgens op hun houten tafeltje het vlees snijden, vergezeld door een aanzienlijk aantal vliegen. Het vlees wordt gekruid, om en om met stukken ui aan een spies geregen en op de barbecue gelegd. Daar blijft het liggen tot het veel weg heeft van gekruid zeemleer op een stokje.
En zo heb ik zo’n beetje het assortiment aan Ghanese snacks gehad. Aardig wat keuze, maar niet te vergelijken met wat je in de Albert Heijn op het station kan krijgen. Mensen eten hier veel op straat omdat daar het leven zich afspeelt. Hier ben je alleen thuis als je slaapt of ziek bent. De meeste huizen zijn ook zo armoedig dat je er verder niet veel te zoeken hebt. Zitten wij zodra we niet te doen hebben achter de vitrage, wat natuurlijk ook wel met het klimaat te maken heeft, hier ben je altijd buiten en onder de mensen. Winkelen en dingen kopen doen wij achter deuren, maar hier is alles op straat uitgestald. Winkels zijn niet meer dan vierkante houten hokjes of oude zeecontainers, als het niet minder is, met de deuren wagenwijd open.
Ik denk dat mensen hier veel minder eenzaam zijn dan in het westen. Hier praten mensen nog met elkaar als ze boodschappen doen. En waar je ook bent, je bent nooit alleen. Zelfs de bejaarde bedelaars zonder familie zitten gezellig bij elkaar en regelmatig stopt er iemand om een praatje te maken.
Maar ik moet toegeven dat ik het toch wel lekker vind dat we gewoon een redelijk huis hebben waar ik me dagelijks, lekker westers, kan terugtrekken. Want je als blanke begeven in het Ghanese leven op straat is vaak best vermoeiend