On stage

Afgelopen week ben ik met Eric, een Nederlandse man die hier permanent woont en de stichting Child Support runt, naar het dorpje Babilee gereisd.
We waren hierheen gegaan om Alima op te halen, een meisje van 4 jaar oud. Alima was de dag daarvoor wees geworden, met het overlijden van haar moeder Foustar aan Aids. Haar vader is daar twee jaar geleden aan overleden.
Eric is bezig om een hospis op te zetten voor moeders en kinderen met Aids in een terminale fase. Toen ze Foustar vonden was ze nog redelijk goed, en er werd verwacht dat ze nog een paar maanden te leven had en in het hospis zou kunnen sterven. Jammer genoeg ging ze opeens heel erg snel achteruit, ze zou de opening van het hospis niet meer mee meemaken.
Gezien de zorg voor haar erg zwaar viel voor de familie en de omstandigheden in het dorp niet zo goed waren, besloot Eric haar in zijn eigen huis te halen. Toen hij haar echter afgelopen zondag op ging halen kon ze al niet meer worden vervoerd. Eric beloofde de zorg voor haar dochtertje op zich te nemen en de volgende dag, maandag, is ze gestorven.
Dinsdag mocht ik mee om het dochtertje op te halen. In het dorp is geen bereik, dus van tevoren een belletje zit er niet in. Toen we aankwamen zagen we al een grote groep mensen bij het huis staan: de begrafenis was aan de gang.
Foustar woonde in een compound, een soort complex van allemaal lemen huisjes aan elkaar, uitkomend op verschillende binnenplaatsen. Hier binnen vonden we al snel haar moeder, gekleed in een traditionele, kleurige jurk en met een touw om haar middel, ten teken dat het haar dochter was die was overleden. Op de vraag waar Foustar was antwoorde ze; on stage.
Ghanese begrafenissen zijn anders dan we gewend zijn in Nederland. Daar is het een dienst van een paar uur en als het lichaam opgebaard ligt mag je er even langslopen om snel weer plaats te maken voor de volgende.
Hier duurt het rouwen de hele dag. Foustar zat inderdaad on stage. Een podium van ongeveer anderhalve meter hoog waarop ze in een stoel zat opgebaard. Door de Aids en de warmte (een gekoeld mortuarium is er niet in een dorp...) was het lichaam in slechte staat, alleen de ogen en neus waren dus zichtbaar, de rest was bedekt.
Om het podium heen stonden allemaal vrouwen te rouwen. Wat ze doen is vaak niet eens huilen te noemen, het is meer jammeren en gillen. De familieleden van de overledene kon je herkennen aan repen stof die om hun pols gebonden waren.
Het is gebruikelijk om bij aankomst wat geld aan de familie te geven en wat muntjes op het podium te gooien waar het lichaam opgebaard ligt. Ik durfde niet zo goed te gooien, ik mik nogal slecht en was bang dat ik het lichaam zou raken, dus heb mijn munten aan Eric gegeven. Ik durfde het wel aan om wat munten voor de voeten van de mannen te gooien die aan het zingen waren. Later op de dag zouden zij gaan rouwen.
Er waren ontzettend veel mensen op de begrafenis. Foustar had het geluk niet afgestoten te worden door vrienden en familie, ondanks haar ziekte. De pito, het lokale bier, vloeide rijkelijk. Ondertussen werd er naast het huis het gat gegraven voor het lichaam. In de brandend hete zon werd het gat stukje bij beetje uit de keiharde grond gebikt.
We hebben uiteindelijk samen met de familie besloten Alima nog niet mee te nemen, zodat ze de rest van de begrafenis mee kon maken. Inmiddels is ze sinds donderdag bij Eric in huis en ze maakt het goed. Er wordt nu gekeken of ze in kinderhuis Wa Yiri de plek over kan nemen van Shamira, die vorig jaar overleden is. Ze zouden hier bezwaar tegen kunnen maken omdat er een flinke kans is dat Alima ook met het virs is besmet. Ze wordt waarschijnlijk binnenkort getest. Over een poosje dus meer nieuws.

Tessa