Straatkinderen

Voor ik dit keer met mijn verhalen over Ghana begin even een vraag. Over iets meer dan 10 weken zijn wij namelijk al weer thuis. Ik heb mijn kamer netjes in onderhuur, maar Niels heeft hem gewoon opgezegd. Ook wel logisch als je, in een kamer die meer weg heeft van een bezemkast, met opgetrokken knieen ergens in Dukenburg zit weggestopt. Maar nu zoekt hij dus een nieuwe… Dus weet je iets van een kamer in Nijmegen, of kom je de komende 10 weken nog iets tegen, denk even aan hem!

Zo, door met de dagelijkse beslommeringen. Want het lijkt me leuk een keer wat meer te vertellen over de straatkinderen. Maar ik moet eerst nog even vermelden dat ik afgelopen woensdag een heuse kaaspannenkoek heb gegeten. Een van de andere Nederlanders hier moest twee weken terug naar Nederland voor een begrafenis. Heel vervelend natuurlijk, maar ze kon wel even boodschappen doen bij de supermarkt en kwam terug naar Ghana met een blok uniekaas. Ontzettend lekker na bijna 8 kaasloze maanden!

Maar to the point. Twee keer per week zijn we te vinden op het terrein van Youth Alive, een organisatie die straatkinderen ondersteunt. Die kinderen zijn vaak niet echt straatkinderen, maar zogenaamde kwetsbare kinderen. Vaak hebben ze 1 of beide ouders verloren en worden ze opgevangen door familie. Hier is echter vaak geen geld om naar school te gaan, en soms niet eens om genoeg te eten.
Youth Alive spoort deze kinderen op. Als ze onder de 16 jaar zijn volgen ze eerst een voorbereidend jaar op het terrein van Youth Alive, daarna stromen ze in op de basisschool. Als ze boven de 16 zijn worden ze geplaatst bij een shopkeeper in Wa, bijvoorbeeld een naaister of een timmerman. Hier volgen ze dan twee jaar een beroepsopleiding, waarna ze een eigen winkeltje kunnen beginnen.

Wij houden ons dus bezig met de groep die het voorbereidende jaar volgt om daarna naar school te gaan. De groep is heel divers. De kinderen variëren in leeftijd van 6 tot 16. Sommige kinderen zijn al een paar jaar naar school geweest en kunnen aardig Engels lezen en schrijven, anderen spreken alleen de lokale taal en kunnen de ene letter amper van de andere onderscheiden. Dit zit allemaal bij elkaar in een klas. Er is geen budget voor een gediplomeerde docent, dus zijn er twee vrijwilligers, 1 voor de ochtend die Engels geeft, 1 voor de middag die rekenen geeft.
Over de manier waarop het lesgeven gebeurt ben ik vaak niet zo te spreken. Vooral de ochtendlerares komt vaak gewoon zomaar niet opdagen. Ze geeft les met haar kind op haar rug en de kinderen lopen de klas in en uit zoals het hen uitkomt. Ze heeft de klas in drie niveaus verdeeld en geeft deze omstebeurt les. Omdat ze in totaal maar twee uurtjes bezig is krijgen de kinderen heel weinig effectief les. De les die ze krijgen bestaat vaak uit dingen nazeggen, met als gevolg dat veel kinderen klakkeloos klanken nabootsen, zonder te weten waar het over gaat. Ieder kind kan zonder problemen het alfabet opzeggen, maar zodra je een willekeurige letter aanwijst raken er veel de draad kwijt. En zo zijn er jongens en meisjes die in de 7,5 maand dat wij er zijn amper een woord Engels bijgeleerd hebben.
De bedoeling van het voorbereidende jaar is wennen aan een schoolse sfeer. De kinderen hebben echter dus maar een paar uurtjes les per dag. Maar dit is wel wat ons de kans geeft onze stage uit te voeren, want er blijven veel uren voor ons over.

De groep was eerst een beetje terughoudend, geïntimideerd door die drie witten die er opeens waren. Ik wist ook niet goed hoe ik contact moest leggen. 20 vreemde kinderen die mij nog tien keer zo vreemd vonden, veel spraken er slecht Engels. Wat ga je doen met zo n groep? Zijn ze bereid te luisteren?
Inmiddels is de verlegenheid van beide kanten weggeëbd. Zij zijn niet meer bang om grapjes met me te maken, ik ben niet meer bang om te corrigeren als ze zich misdragen.
En langzaamaan leer je elkaar steeds beter kennen, je weet wat je aan wie hebt. Er heerst een heel duidelijke hiërarchie in de groep. De twee oudste jongens zijn de leiders van de troep en kunnen bij de rest bijna alles maken, en zullen dat ook doen als je ze niet in de gaten houdt. De rangorde is ook heel duidelijk als ze gaan eten. De twee jongens mogen als eerste een bordje uitkiezen, daarna is er een bepaalde volgorde en de kleinsten pakken wat overblijft. Als je hoger bent dan iemand anders in rangorde mag je die corrigeren. Op zich geen slecht systeem, omdat de groep zich vaak ook zonder volwassene moet redden. Maar het blijven kinderen en ik denk dat ze niet altijd goed inschatten of iemand een tik verdient. En als er ruzie is tussen de oudere kinderen of er is er 1 chagrijnig, loopt de rest op zn tenen, want dan kan je voor het minste of geringste een klap op je kop krijgen.
Voor mij is het wel eens lastig wat ik hiermee moet doen. Al dat slaan is in mijn ogen natuurlijk uit den boze, maar het is voor een deel cultuurbepaald en als ik het verbied gebeurt het wel als ik weer weg ben en ben ik bovendien hele dag een soort politieagent. Daarom doe ik het nu zo: als ik een activiteit geef ben ik degene die bepaalt wanneer er gecorrigeerd wordt, als ik op de groep sta laat ik het op zn beloop, tenzij het uit de hand loopt natuurlijk.

Inmiddels loopt onze periode bij de straatkinderen op zn einde, nog een week of 8 stagelopen en dan zijn we er vandoor. In de periode dat ik met deze groep heb gewerkt ben ik best wel aan ze gehecht geraakt en ik maak me wel eens zorgen over wat er met ze gaat gebeuren.
Alle kinderen zijn door slechte voeding erg klein. Adams bijvoorbeeld (zie foto), is 14 jaar oud maar ziet eruit als een jongetje van 8. De twee oudste jongens van 16 zijn allebei een flink stuk kleiner dan ik, terwijl ik toch niet bepaald lang ben. In de maanden dat ik de kinderen ken denk ik niet dat er iemand echt gegroeid is. Ik weet dat sommige kinderen thuis zo goed als niets te eten krijgen en het moeten doen op de ene maaltijd die ze bij Youth alive krijgen. Michael, een jongen van een jaar of 14, gaat tussen de lessen door vaak de bush in om bladeren te snijden. Die verkoopt hij voor 30 cent op de markt, het geld gebruikt hij om eten te kopen voor zichzelf en zijn broertje. Overigens heeft hij sinds november een grote open wond op zijn been, die door gebrek aan vitaminen en hygiëne niet wil helen. Waar hij woont, schijnt hij niet goed behandeld te worden en hij zit vaak in zijn eentje, afgezonderd van de groep, voor zich uit te staren. Zoveel zorgen voor zo n klein kereltje, dat kan mijn hart wel eens breken, maar wat kan ik doen, vooral als ik straks weg ben?
Sommige kinderen zijn nu al uit de groep. Zo is Emanuel een paar maanden bij ons geweest. Op een gegeven moment kwam hij niet meer opdagen en nu zie ik hem vaak met zijn blinde oma door Wa lopen om te bedelen. Dan geef ik hem 2000 cedis (20 cent) om rijst te kopen en hij loopt weer verder. Ook Ibrahim kwam niet meer opdagen. Hem zie ik vaak met zijn invalide opa en zijn jongere broertje en zusje in hun hutje zitten, vier palen met een zeiltje, aan de kant van de weg bij de stoplichten.

Dat ik straks geen enkele mogelijkheid heb om te checken hoe het met deze kinderen en die in de groep gaat, vind ik moeilijk. Maar we proberen nu dan maar te doen wat we kunnen, omdat we, als we straks weer in ons luxe vliegtuig, zitten niets meer kunnen doen dan nog eens aan ze terugdenken en er het beste van hopen. Dat ze maar allemaal bij Youth Alive kunnen blijven, naar school gaan en later een baan vinden…

Ik doe er wat foto's bij, sommige hebben jullie misschien al eerder gezien, maar ik ben een beetje kwijt wat ik er al op heb staan en wat niet...

Tessa